بررسی تاثیر حفاظ در معادل دز نوترون حاصل از شتاب دهند? خطی پزشکی 18مگا ولت با استفاده از روش خورش الکترو شیمیایی.

چکیده مقدمه و هدف: در سالهای اخیر ، استفاده از فوتون های با انرژی بالا در درمان تومورهای عمقی متداول شده است.به دنبال برخورد فوتون های پر انرژی به ساختار های متشکل از عناصر سنگین در سر دستگاه های شتاب دهنده خطی پزشکی فوتونوترون ها تولید می شوند.نوترون های تولیدی به علت داشتن فاکتور وزنی پرتویی بالا اثر بیولوژیک بیشتری نسبت به فوتون ها دارند و دز ناخواسته و غیر کنترل شده ای به بیمار تحمیل می کنند. هدف از این تحقیق به حداقل رساندن دز معادل ناشی از نوترون های ایجاد شده توسط فوتون ها با قرار دادن صفحه ای از جنس پلکسی گلاس با ضخامت 1.5 سانتی متر در مسیر پرتو های فوتونی پر انرژی بوده است. مواد و روش ها :در این پژوهش از مد فوتونی یک دستگاه شتابدهنده خطی پزشکی واریان 2100 برای تولید پرتوهای پرانرژی mv18 در cm100=ssd استفاده شد.تابش دهی برای میدان متقارن20×20 سانتی متر مربع برای دو حالت باز و با حفاظ انجام شد. مقدار تابش دهی در هر نوبت 300 مانیتور یونیت بود از فیلم های پلی کربنات برای دزیمتری نوترون ها استفاده شد.فیلم ها در فواصل 0، 5، 10و 50 سانتی متر از مرکز میدان پرتو ایکس روی تخت بیمار قرار داده شد.فیلم ها قبل از استفاده با چشمه پرتوزای کالیفرنیوم 252 با مقادیر دز معینی تابش دهی شدند و منحنی کالیبراسیون آنها محاسبه شد. فیلم ها پس از هر نوبت تابش مورد خورش الکتروشیمیایی قرار گرفتند تا قسمت هایی از فیلم که در اثر برخورد نوترون آسیب دیده بودند آشکار و توسط میکروسکوپ قابل رویت شوند.تعداد اثرهای حاصل از نوترون بر اساس فرمول کالیبراسیون که قبلاًبدست آمده بود به معادل دز نوترون ها در هر حالت بر حسب میلی سیورت به ازای هر گری دز تابشی فوتونی تبدیل شد.به منظور مقایسه نتایج حاصل از اندازه گیری حالت های مختلف میدان باز و میدان با حفاظ از روش آماری mann-whitney استفاده شد.نتایج دو حالت میدات باز ومیدان با حفاظ دارای تفاوت معنا داری می باشد(05/0>p). نتایج: یافته ها نشان می دهد در یک میدان ثابت با دور شدن از مرکز میدان مقدار معادل دز کاهش می یابد.همچنین ملاحظه شد که با قرار گرفتن حفاظ پلکسی گلاس به عنوان حفاظ نوترونی در مسیر پرتوهای فوتونی پر انرژی دز معادل نوترونی در همان میدان تابشی به طور قابل توجهی کاهش می یابد. بحث و نتیجه گیری: به نظر می رسد از آنجایی که فیلتر تخت کننده به نحوی طراحی شده که ضخامت آن در مرکز نسبتاً زیادتر از لبه های آن است، در مرکز میدان دز نوترونی بیشتری نسبت به نقاط اطراف آن وجود دارد.پلکس گلاس با برخورداری از درصد بالایی از هیدروژن نقش قابل توجهی در کاهش دز معدل نوترون ها دارد.بنابراین پلکسی گلاس را می توان به عنوان ماده ای مناسب برای حفاظت بیماران از پرتوهای نوترونی ناخواسته و غیر کنترل شده ناشی از بیمهای فوتونی پر انرژی شتاب دهنده های خطی پیشنهاد کرد. واژگان کلیدی: شتاب دهنده خطی ، فوتونوترون ،خورش الکتروشیمیایی، معادل دز.